ધ્યાન વિશેની સૌથી સામાન્ય માન્યતાઓ
1. ધ્યાન એટલે એકાગ્રતા
ધ્યાન એ એકાગ્રતા નથી. એકાગ્રતા એ ધ્યાનનો ફાયદો છે. જ્યારે એકાગ્રતા માટે પ્રયત્નોની જરૂર પડે છે, ત્યારે ધ્યાન એ મનને સંપૂર્ણ આરામ આપે છે. જ્યારે તમે ઊંડા આરામની સ્થિતિમાં હોવ છો ત્યારે કંઈ પણ થાય ત્યારે તમે જતું કરો છો.મન આરામ કરે છે, ત્યારે આપણે વધુ સારી રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકીએ છીએ.
2. ધ્યાન એ ધાર્મિક પ્રથા છે
યોગ અને ધ્યાન એ પ્રાચીન પ્રથાઓ છે જે તમામ ધર્મોને પાર કરે છે. ધ્યાન માટે કોઈ ધર્મનો કોઈ બાધ નથી. હકીકતમાં, ધ્યાન ધર્મો, રાષ્ટ્રો અને આસ્થાઓને એકસાથે લાવી શકે છે. જેમ સૂર્ય દરેક માટે ચમકે છે અને પવન બધા માટે ફૂંકાય છે તેમ ધ્યાનથી બધાને ફાયદો થાય છે.
અમે તમામ પૃષ્ઠભૂમિ, ધર્મ અને સંસ્કૃતિના લોકોને ઉત્સવની ભાવનામાં આવવા અને ધ્યાન કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરીએ છીએ.
– ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિ શંકર
3. ધ્યાન કરવા માટે કમળની કે પદ્માસન મુદ્રામાં બેસો
પતંજલિ યોગ સૂત્રો એ એક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ છે જે મનના સ્વભાવને વિગતવાર સમજાવે છે. ‘સ્થિરમ સુખમ આસનમ’ એ મહર્ષિ પતંજલિ દ્વારા લખાયેલ યોગસૂત્ર (એફોરિઝમ) છે. તે કહે છે કે ધ્યાન કરતી વખતે, આરામદાયક અને સ્થિર રહેવું વધુ મહત્વનું છે. તે આપણને ઊંડો અનુભવ મેળવવામાં મદદ કરે છે.તમે ખુરશી પર, સોફામાં ક્રોસ પગવાળા બેસી શકો છો – તે બધું સારું છે. જ્યારે તમે તમારું ધ્યાન શરૂ કરો, ત્યારે તમારી કરોડરજ્જુને ટટ્ટાર રાખીને બેસો. તમારા માથા, ગરદન અને ખભાને આરામ આપો.
4. ધ્યાન વૃદ્ધ લોકો માટે છે
ધ્યાન સાર્વત્રિક છે અને તમામ વય જૂથોના લોકોના જીવનમાં મૂલ્ય ઉમેરે છે. વ્યક્તિ આઠ કે નવ વર્ષની નાની ઉંમરે ધ્યાન કરવાનું શરૂ કરી શકે છે. જેમ સ્નાન શરીરને સ્વચ્છ રાખે છે તેમ ધ્યાન મનને સ્વચ્છ અને તણાવમુક્ત રાખે છે.
5. ધ્યાન એ હિપ્નોટિઝમ જેવું છે
ધ્યાન એ હિપ્નોસિસ માટે મારણ છે. હિપ્નોટિઝમમાં, વ્યક્તિને ખબર હોતી નથી કે તે અથવા તેણીની શેમાંથી પસાર થઈ રહી છે. ધ્યાન એ દરેક ક્ષણની સંપૂર્ણ જાગૃતિ છે. હિપ્નોટિઝમ વ્યક્તિને તેના મનમાં રહેલી એવી જ છાપ દ્વારા લઈ જાય છે. ધ્યાન વ્યક્તિને છાપમાંથી મુક્ત કરે છે. તે આપણી ચેતનાને તાજી અને સ્પષ્ટ બનાવે છે. હિપ્નોટિઝમ મેટાબોલિક પ્રવૃત્તિમાં વધારો કરે છે, ધ્યાન તેને ઘટાડે છે.
જો તમે દરરોજ પ્રાણાયામ અને ધ્યાનનો અભ્યાસ કરો છો, તો કોઈ તમને હિપ્નોટાઇઝ કરી શકશે નહીં.
– ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિ શંકર
6. ધ્યાન વિચારોને નિયંત્રિત કરે છે
વિચારો આપણને આમંત્રણ દ્વારા આવતા નથી. તેઓ આવ્યા પછી જ આપણે તેમનાથી પરિચિત થઈએ છીએ. વિચારો આકાશમાં વાદળો જેવા છે. તેઓ પોતાની મેળે આવે છે અને જાય છે.તમારા વિચારોને નિયંત્રિત કરવા માટે પ્રયત્નોનો સમાવેશ થાય છે, અને હળવા મનની ચાવી એ પ્રયત્નવિહીનતા છે. ધ્યાનમાં, તમે સારા વિચારો માટે ઝંખતા નથી કે તમે ખરાબ વિચારોના વિરોધી નથી. તમે સાક્ષી છો અને વિચારોને વટાવીને અંદરની એક શાંત જગ્યામાં જાઓ.
7. ધ્યાન એ સમસ્યાઓથી દૂર ભાગવાનો એક માર્ગ છે
તેનાથી વિપરીત, ધ્યાન તમને સ્મિત સાથે સમસ્યાઓનો સામનો કરવાની શક્તિ આપે છે. પરિસ્થિતિઓને સુખદ અને રચનાત્મક રીતે પાર પાડવાની કુશળતા તમારામાં ખીલે છે. તમે પરિસ્થિતિઓને જેમ છે તેમ સ્વીકારવાની અને સભાન પગલાં લેવાની ક્ષમતા વિકસાવો છો. તમે ભૂતકાળની ચિંતા કરતા નથી કે ભવિષ્યની ચિંતા કરતા નથી. ધ્યાન આંતરિક શક્તિ અને આત્મસન્માનને પોષે છે. જો કે જીવનમાં પડકારો તો ઊભા થાય જ છે,પણ ધ્યાનનો નિયમિત અભ્યાસ આપણને આત્મવિશ્વાસ સાથે ઝડપથી આગળ વધવામાં મદદ કરે છે.
8. આનંદનો અનુભવ કરવા માટે તમારે કલાકો સુધી ધ્યાન કરવું પડશે
ઊંડો અનુભવ મેળવવા માટે તમારે કલાકો સુધી બેસી રહેવાની જરૂર નથી. તે આંતરિક અવકાશ સાથેનું જોડાણ, તમારા સ્ત્રોત, એક ક્ષણાર્ધમાં થઈ શકે છે. દિવસમાં બે વાર 20 મિનિટનું સહજ સમાધિ ધ્યાન તમને અંદર લઈ જવા માટે પૂરતું છે. જ્યારે તમે દરરોજ ધ્યાન કરવાનું શરૂ કરો છો, ત્યારે તમારા ધ્યાનની ગુણવત્તામાં સુધારો થશે.તમે ધ્યાનના ફાયદા પણ અનુભવવા લાગશો.
9. જો તમે ધ્યાન કરશો, તો તમે સન્યાસી (સાધુ અથવા એકાંતવાસી) બનશો
ધ્યાન કરવા અથવા આધ્યાત્મિક માર્ગ પર પ્રગતિ કરવા માટે તમારે ભૌતિક જીવન છોડવાની જરૂર નથી. હકીકતમાં, જેમ જેમ તમે ધ્યાન કરો છો તેમ તમારા આનંદની ગુણવત્તામાં સુધારો થાય છે. હળવા અને શાંત મનથી તમે ખુશ રહી શકો છો અને તમારી આસપાસના અન્ય લોકોને પણ ખુશ કરી શકો છો.
10. લાભ માટે ચોક્કસ દિશાઓ તરફ સામનો કરીને માત્ર ચોક્કસ સમયે જ ધ્યાન કરો
કોઈપણ સમય ધ્યાન માટે સારો સમય છે અને બધી દિશાઓ ધ્યાન માટે સારી છે. ધ્યાનમાં રાખવાની એક જ વસ્તુ છે કે તમારું પેટ ભરેલું ન હોવું જોઈએ, નહીં તો તમે ધ્યાન કરવાને બદલે તરત જ ઊંઘી શકો છો. પરંતુ, સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્તના સમયગાળા દરમિયાન ધ્યાન કરવું એ સારી પ્રથા છે. તે તમને દિવસભર શાંત અને ઊર્જાવાન રાખે છે.
અમે આશા રાખીએ છીએ કે અમે ધ્યાન વિશેની સામાન્ય અને લોકપ્રિય માન્યતાઓનો પર્દાફાશ કર્યો છે. હવે, ધ્યાન તમને જે અસર અને લાભો આપી શકે છે તેના પર તમારી પાસે વધુ સ્પષ્ટતા છે.
