आढावा

कर्ज, पीक वाया जाणे आणि सामाजिक दबाव या कारणांनी भारतातील शेतकरी - अन्नदाता त्रस्त आहे. शेतकरी महागडी रासायनिक खते, कीटकनाशके आणि बियाणे खरेदी करण्यासाठी बँका आणि सावकारांकडून कर्ज घेतो. जर पाऊस पडला नाही तर शेतकऱ्यांचे पीक वाया जाते आणि कर्जाची परतफेड करण्याचा कोणताही मार्ग त्यांच्याकडे राहत नाही.

आर्ट ऑफ लिव्हिंगने सुरू केलेला श्री श्री नैसर्गिक शेती प्रकल्प भारतभर नैसर्गिक शेतीच्या तंत्राला चालना देत आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना कमी खर्चात वाढीव उत्पादन आणि नफा मिळेल याची ग्वाही दिली जाते.

रासायनिक खते, कीटकनाशके आणि संकरित बियाणांचा सध्या व्यापक वापर असल्याने शेतकऱ्यांना हे सारे खरेदी करण्यासाठी मोठी कर्जे काढणे भाग पडते. पण त्यामुळे पाणीही प्रदूषित होते आणि तसेच मातीतील पोषक तत्वे कमी होतात, जे इको सिस्टमला नुकसानकारक ठरते. आर्ट ऑफ लिव्हिंग द्वारे प्रमोट केलेले नैसर्गिक शेतीचे तंत्र कमी गुंतवणूक खर्चाचे असूनही पर्यावरणास अनुकूल आणि टिकणारे आहे.

सुरुवातीच्या काळात जेव्हा भारताची अर्थव्यवस्था प्रामुख्याने कृषीप्रधान होती, तेव्हा ही तंत्रे वापरली जात होती. पण ६० च्या दशकातील हरित क्रांतीने सर्रास खत आणि संकरित बियाण्यांच्या वापरावर भर दिला, ज्यामुळे भारतीय शेतकरी मोठ्या कर्जाखाली पिचले गेले आणि त्याचा इकोसिस्टमवर नकारात्मक परिणाम झाला. सध्याचा काळ आणखी एका कृषी क्रांतीची हाक देणारा आहे जो शेतकर्‍यांना मदत करेल, मातीची गुणवत्ता जतन करेल आणि पर्यावरणाचे रक्षण करेल.

श्री श्री नैसर्गिक शेती प्रकल्पाने या क्रांतीची सुरुवात केली आहे.