मनाच्या अंतर्गत शांतीतून जगात शांती निर्माण होते
संघर्षग्रस्तामध्ये मन:शांती निर्माण करून संघर्ष मिटवणे
आव्हाने
- अतिरेकी आणि सरकार यांच्यातील अविश्वास
- तसेच समाज आणि प्रत्येकाच्या मनात खोलवर रुजलेला मानसिक ताण
उपाय योजना
- परस्पर संवाद आणि मानसिक धक्यातून सावरण्यासाठी
- मानसिक ताण घालवण्यासाठी कार्यशाळा
प्रभाव
- ७४०० पेक्षा जास्त अतिरेकी संघटनांतील सशस्त्र बंडखोरांचे पुनर्वसन आणि समाजाच्या मुख्य प्रवाहात पुन्हा सामावणे
- १६,००० पेक्षा जास्त युद्ध प्रभावित मुलांना आघात-निवारण प्रशिक्षण मिळाले
- २०,००० पेक्षा जास्त युद्धग्रस्त भागातील वाचलेल्यांना पुनर्वसनाची साधने दिली
- युद्ध करणाऱ्या गटांमध्ये शांतता संवाद सुरू झाला
आढावा
जागतिक शांतता प्रस्थापित करण्यामध्ये खूप भिन्न विचारसरणी असलेल्या गटांमधील संघर्ष सोडवणे समाविष्ट आहे, जे एक जटिल कार्य आहे. निहित हितसंबंध, हिंसेचा दीर्घ इतिहास, विश्वास आणि संवादाचा अभाव आणि व्यक्तींमधील उच्च पातळीचा ताण या सर्व गोष्टी संघर्षांचे निराकरण करण्यात अडचणी निर्माण करतात.
गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांचा विश्वास आहे की जागतिक शांततेच्या या गुंतागुंतीच्या आव्हानांवर धैर्याने, चिकाटीने आणि व्यक्तींमध्ये आंतरिक शांती आणून त्यावर मात करता येते.
वैयक्तिक स्तरावर आंतरिक शांती वाढवून, आम्ही संघर्षाच्या गुन्हेगारांमध्ये परिवर्तन घडवू शकतो आणि पीडितांना बरे करू शकतो. संवाद साधून, आम्ही विश्वासाची कमतरता भरून काढू शकतो. या कृती एकत्रित करून, आपण जागतिक शांतता प्रत्यक्षात आणू शकतो.
गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांनी अनेक स्तरावरील सरकार, व्यवसाय आणि मानवतावादी संस्थांना हाताशी घेवून संवाद आणि धोरणात्मक उपक्रमांद्वारे शांततेला प्रोत्साहन दिले आहे. विवादित बाजूंना वाटाघाटीच्या मार्गावर आणण्यात ते यशस्वी झाले आहेत - जे संघर्ष सोडवण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
याव्यतिरिक्त, कुशलतेने बनवलेल्या तणाव-निवारण आणि आघात-निवारण कार्यक्रमांद्वारे, आर्ट ऑफ लिव्हिंग आणि इंटरनॅशनल असोसिएशन फॉर ह्यूमन व्हॅल्यूज (IAHV) ने सर्व सहभागी भागधारकांना मदत केली आहे; म्हणजे सशस्त्र बंडखोर, युद्धातील दिग्गज, निर्वासित शिबिरातील नागरिक, ज्यामध्ये पीड़ित भागातील मुलांचा समावेश आहे, त्यामुळे त्यांना आंतरिक शांती मिळते आणि हिंसामुक्त जीवनाकडे वाटचाल करतात.
आर्ट ऑफ लिव्हिंगने अफगाणिस्तान, कोलंबिया, ब्राझील, कोट-डी' आयव्हर, कॅमेरून, भारत, इंडोनेशिया, इराक, इस्रायल-पॅलेस्टाईन, केनिया, कोसोवो, लेबनॉन, मॉरिशस, मोरोक्को यासह अनेक देशांमध्ये संघर्ष निराकरण आणि आघात-निवारण कार्यक्रम सुरू केले आहेत. त्याच बरोबर नेपाळ, पाकिस्तान, रशिया, दक्षिण आफ्रिका, श्रीलंका आणि युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका येथे सुद्धा.
आमच्या हस्तक्षेपांमुळे ज्या ठिकाणी अतिरेकी आणि सशस्त्र बंडखोरांनी आत्मसमर्पण केले आहे तेथे कृतीयोग्य बदल घडवून आणले आहेत आणि दीर्घकाळ चाललेले संघर्ष संपुष्टात आले आहेत. आमच्या हस्तक्षेपांमुळे, अनेकदा गुंतागुंतीच्या परिस्थितीत, विरोधी पक्षांना शांततापूर्ण संवाद घडवून आणून यश मिळाले आहे. आमच्या हस्तक्षेपांमुळे युद्धातून वाचलेल्यांना नवीन जीवन सुरू करण्यास सक्षम केले आहे.
सैन्याच्या गणवेशातील मी जिल्हा कमांडर होतो. मी सतत जवळ बंदूक बाळगत असे. सतत चिंताग्रस्त आणि आत्मग्लानी ग्रस्त असल्याने मी व्यवस्थित झोपू शकत नव्हतो. मला झोपेच्या गोळ्यांचा आश्रय घ्यावा लागत असे.…
आमची रणनीती
आमच्या बहु-आयामी धोरणामध्ये खालील घटकांचा समावेश आहे
अंतर्गत शांती निर्माण करणे
मानसिक आघात आणि तणाव-निवारण कार्यक्रमांद्वारे
विविध गटांमध्ये मध्ये संवाद घडवून आणणे
सर्व संबंधित आणि दोन्ही बाजूचे लोक यांच्यात संवाद
स्थानिक समुदायान एकत्र आणणे
स्थिति सुधारण्यात एकमेकांना सहाय्य करणे
गरजेच्या वस्तूंचा पुरवठा
आणीबाणीच्या काळातील गरजेनुसार
व्यासपीठ उपलब्ध करणे
परिषद भरवणे, तज्ञ लोकांचे मंडळ आणि बाह्य समर्थन
शांतता म्हणजे केवळ संघर्षाचा अभाव नाही, ही आपल्यातील एक सकारात्मक घटना आहे. जेव्हा आपले मन शांत असते तेव्हा आपली बुद्धी तीक्ष्ण होते, आपल्या भावना सकारात्मक आणि हलक्या होतात आणि आपले वर्तन अधिक रुचकर होते. हे आंतरिक शांती शोधण्याचे परिणाम आहेत आणि आंतरिक शांती ही जागतिक शांततेची गुरुकिल्ली आहे.
- गुरुदेव श्री श्री रवि शंकर
परिणाम
सेवा प्रकल्पांचा आढावा
५२-वर्षे चालू असलेला कोलंबियन संघर्ष , २०१६ सोडवण्यात भूमिका
गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांनी FARC नेत्यांना २०१५ मध्ये कोलंबिया सरकारशी वाटाघाटी करण्यासाठी आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली जेव्हा ते आंतरराष्ट्रीय समुदायाच्या सर्व हस्तक्षेपांना विरोध करत होते. कोलंबियामध्ये आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या मजबूत उपस्थितीसह, गुरुदेवांना कोलंबियाचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार, ऑर्डन डे ला डेमोक्रेसिया सायमन बोलिव्हरने सन्मानित करण्यात आले. पुढे वाचा
जम्मू आणि काश्मीर: पैगम-ए-मोहब्बत, २०१७
गेल्या काही वर्षांपासून आर्ट ऑफ लिव्हिंगने दहशतवाद्यांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी आणि जम्मू-काश्मीरमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी काम केले आहे. यापूर्वी अनेक दहशतवाद्यांनी शस्त्रे समर्पण केली आहेत. पैगाम-ए-मोहब्बत हा शहीद सुरक्षा कर्मचाऱ्यांच्या कुटुंबातील सदस्य, क्रॉस फायरिंगमध्ये बळी पडलेले आणि मारले गेलेले अतिरेकी यांच्यासाठी एक सामंजस्य कार्यक्रम होता. पुढे वाचा
१६,००० पेक्षा जास्त युद्ध प्रभावित मुलांना ट्रॉमा रिलीफ-प्रशिक्षण, २०१६ - २०१९ मिळाले
जॉर्डन आणि लेबनॉनमधील हजारो युद्ध प्रभावित मुलांना आघात-निवारण प्रशिक्षण देण्यात आले आहे आणि त्यांना भावनिक पुनर्प्राप्तीच्या मार्गावर आणण्यात आले. IAHV ने उपचार, लवचिकता आणि अतिरेकी प्रतिबंध प्रकल्प सुरू केला - लेबनॉन आणि जॉर्डनमधील निर्वासित आणि यजमान समुदायांना भावनिकरित्या बरे करण्यासाठी आणि अधिक एकसंध आणि शांततापूर्ण समाज निर्माण करण्यात मदत करणारा प्रकल्प. पुढे वाचा
अतिरेकी चळवळीत सहभागी तरुणांचे पुनर्वसन
७०० माजी उल्फा दहशतवाद्यांचे तणावमुक्ती प्रशिक्षणाद्वारे पुनर्वसन करण्यात आले आहे. याशिवाय, बिहार, झारखंड, मध्य प्रदेश आणि आंध्र प्रदेशमधील अतिरेक्यांनी आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या कार्यक्रमात भाग घेतला आणि शस्त्रे समर्पण केली. पुढे वाचा
इराकची पुनर्बांधणी, २००३
सप्टेंबर २००३ पासून, आर्ट ऑफ लिव्हिंग ५०,००० हून अधिक युद्धग्रस्त लोकांपर्यंत पोहोचले आहे. आम्ही इराकी समुदायाच्या नेत्यांना लोकांचे संरक्षण करण्यासाठी मोहिमा आणि कार्यक्रम सुरू करण्यासाठी प्रशिक्षित आणि प्रेरित केले. आमचा महिला सक्षमीकरण कार्यक्रम महिलांच्या भावनिक आणि मानसिक गरजा पूर्ण करतो आणि त्यांना आर्थिक स्थैर्य प्राप्त करण्यासाठी कौशल्ये देतो. आमच्या कार्यक्रमांमध्ये यझिदी, शिया आणि ख्रिश्चनांचा समावेश आहे. पुढे वाचा
ईशान्येतील यूपीएलए या अतिरेकी संघटनेने एकतर्फी युद्धविराम जाहीर केला, २०१८
तणाव-निवारण प्रशिक्षण कार्यशाळांच्या मदतीने आणि सरकार आणि UPLA (युनायटेड पीपल्स लिबरेशन आर्मी) यांच्यातील संवाद सुलभ करण्यासाठी, १५० सदस्यांच्या गटाने २०१८ मध्ये एकतर्फी युद्धविराम घोषित केला. पुढे वाचा
जॉर्डन, लेबनॉन आणि सीरिया मानवतावादी प्रयत्न, २००३
आर्ट ऑफ लिव्हिंग २००३ पासून या प्रदेशात सक्रिय आहे. आम्ही इराक, सीरिया आणि लेबनॉनमधील निर्वासित तरुणांसाठी प्रशिक्षण घेत आहोत. या जोखमीच्या तरुणांना भावी शांतता आणि सामाजिक कार्यकर्ते म्हणून काम करण्यासाठी एकात्मिक शांतता निर्माण प्रशिक्षण दिले जात आहे. पुढे वाचा
मणिपूर, २०१७ मध्ये अतिरेक्यांनी आत्मसमर्पण केले
गुरुदेव भारताच्या ईशान्य भागात या प्रदेशातील संघर्ष आणि बंडखोरीच्या दीर्घ इतिहासाची क्रमवारी लावण्यासाठी सक्रियपणे कार्यरत आहेत. आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या सततच्या प्रयत्नांमुळे ६८ अतिरेक्यांनी शस्त्रे समर्पण केली. आर्ट ऑफ लिव्हिंगने पूर्वीच्या अतिरेक्यांना पुन्हा मुख्य प्रवाहात सामील होण्यास मदत करण्यासाठी कार्यक्रम आयोजित केले आहेत. पुढे वाचा
नॉर्थ ईस्ट इंडिजिनस पीपल्स कॉन्फरन्स आयोजित, २०१७
आर्ट ऑफ लिव्हिंगने ईशान्येतील विविध गटांसाठी एक परिषद आयोजित केली होती ज्यांनी या प्रदेशातील समस्यांवर चर्चा करण्यासाठी पूर्वी शस्त्रे उचलली होती. पुढे वाचा
श्रीलंकेतील वांशिक संघर्षाचा आघात कमी करणे
गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांच्या उपचार आणि सलोख्यासाठी सर्जनशील शांतता निर्माण करण्याच्या उपक्रमांनी प्रेरित होऊन, आर्ट ऑफ लिव्हिंग फाऊंडेशन श्रीलंकेने अनेक शेकडो माजी LTTE लढवय्यांपर्यंत त्यांचे जीवन-समर्थक कार्यक्रम वितरित केले. गुरुदेवांचे अध्यात्मिक ज्ञान आणि सुदर्शन क्रिया श्वासोच्छवासाच्या तंत्राने १८०० पेक्षा जास्त माजी LTTE लढवय्यांना अर्थपूर्ण समाजात पुन्हा एकत्र येण्यास मदत केली. पुढे वाचा
यूएसए: प्रोजेक्ट वेलकम होम ट्रूप्स, २००६
IAHV ने २००६ मध्ये युद्धग्रस्त मध्यपूर्वेतून मायदेशी परतणाऱ्या युद्धातील दिग्गजांना दिलासा देण्यासाठी प्रोजेक्ट वेलकम होम ट्रूप्स (PWHT) सुरू केले. PWHT हा एक मन-शरीर लवचिकता-निर्मिती कार्यक्रम आहे जो व्यावहारिक श्वास-आधारित साधने ऑफर करतो ज्यामुळे तणाव, चिंता आणि झोप-संबंधित समस्या कमी होतात. स्टॅनफोर्ड येथील अभ्यास, जर्नल ऑफ ट्रॉमॅटिक स्ट्रेसमध्ये प्रकाशित झाले आहे, असे सूचित केले आहे की पोस्ट-ट्रॉमॅटिक स्ट्रेस असलेल्या युद्धातील दिग्गजांना पीडब्ल्यूएचटीच्या परिणामी त्यांच्या लक्षणांमध्ये ४०-५०% घट झाली आहे. पुढे वाचा.
संवादांची सोय करणे
आसाम दंगल (२०१२), अमरनाथ जमीन वाद (२००८), गुज्जर विरोध (२००८), आणि २००१ च्या नक्षल उठावासारख्या विविध संघर्षांमध्ये गुरुदेवांनी संवाद साधले आहेत.