पोलिसांची आव्हाने
पोलीस असणे म्हणजे स्वतःची आव्हाने बरोबर घेऊन येणे!, अनेकदा अधिकारी कायदा व सुव्यवस्था राखण्याच्या त्यांच्या कर्तव्यादरम्यान तणाव आणि निराशेचा सामना त्यांना करावा लागतो.
गणवेशातील पुरुष किंवा स्त्रियांबद्दल समाजात काही पूर्वग्रह आहेत. खूपदा, ते समाजातील कटू संभाषणांचा विषय असतात. जरी ही आजीवन निवृत्तीवेतन मिळणारी सरकारी नोकरी असली, तरी ती खूपच धावपळीची आणि जीवघेण्या कष्टाची आहे. कामाचे अनियमित तास, कामाच्या अनैतिक पद्धती, जनतेकडून सातत्याने अपेक्षा, वरिष्ठांचा दबाव, प्रशंसा आणि मान्यतेचा अभाव आणि असमर्थनीय पायाभूत सुविधा यामुळे तणाव आणि निराशा निर्माण होते. आणि या दरम्यान कायदा आणि सुव्यवस्था राखण्यात काही चूक झाल्यास त्यांना जनता आणि प्रसारमाध्यमांच्या रोषालाही सामोरे जावे लागते.
तथापि, अरुणाचल प्रदेश या ईशान्येकडील राज्यात, तथापि, एक अनोखा उपक्रम कायद्याच्या अंमलबजावणीचे नवीन चित्र ठरू पहात आहे.
तणाव ओळखणे
पोलिस कर्मचाऱ्यांमध्ये ताणतणाव ही एक प्रचलित समस्या आहे आणि मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यामध्ये घट, काहीवेळा अनैतिक पद्धतींना कारणीभूत ठरते. नोव्हेंबर २०११ मध्ये, आर्ट ऑफ लिव्हिंग फाऊंडेशनच्या सुश्री रमा तिवारी यांनी ही गंभीर समस्या ओळखली आणि नोव्हेंबर २०११ मध्ये राज्याच्या पोलिस दलासाठी ‘तणाव व्यवस्थापन कार्यक्रम’ ची मालिका सुरू केली.
आर्ट ऑफ लिव्हिंगचे तणाव व्यवस्थापन कार्यक्रम
पोलिस अधिकाऱ्यांवर येणारे ओझे कमी करण्यासाठी गृह आयुक्त ताजोम तलोह आणि पोलिस उपमहापालिका रॉबिन हिबू यांच्या समर्थनाने, आर्ट ऑफ लिव्हिंगचे तणाव व्यवस्थापन कार्यक्रम सुरू करण्यात आले. मानसिक आणि शारीरिक तंदुरुस्ती वाढविण्याच्या उद्देशाने आयोजित या कार्यक्रमाला उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला.
अरुणाचल प्रदेशातील नामसाई येथे तणाव व्यवस्थापन कार्यक्रमाच्या उद्घाटनावेळी सहाय्यक उपमहासंचालक तामुने मिसो यांनी फिटनेसला प्राधान्य देण्याच्या महत्त्वावर भर दिला. त्यांनी केलेल्या आवाहनाने व्यक्तींना आर्ट ऑफ लिव्हिंग एस. एम. पी. (स्ट्रेस मॅनेजमेंट प्रोग्राम) मध्ये नावनोंदणी करण्यास सांगितले. त्यात वैयक्तिक कल्याण होऊन शरीरयष्टी मजबूत व्हावी व कर्तव्ये निर्मळ मनाने करता यावी, हा उद्देश होता.
सहभाग
कार्यक्रमात उत्साही सहभाग दिसला, ज्यामध्ये विविध दर्जाचे अधिकारी सामील झाले होते, त्यात नामसाई येथे १८, महादेवपूर येथे २१ आणि चोंगकम येथे १३ जण उपस्थित होते. उल्लेखनीय म्हणजे सहा दिवसांच्या कार्यक्रमात विविध पदांवरचे वरिष्ठ अधिकारीही सहभागी झाले होते, त्यांनी ‘सुदर्शन क्रिये’ मध्ये भाग घेतला, जे शरीर आणि मन या दोहोंना पुनरुज्जीवित करण्यासाठी प्रसिद्ध श्वासोच्छवासाचे तंत्र आहे.
सहभागींनी त्यांच्या मानसिकतेत आणि वागण्यात लक्षणीय बदल अनुभवला.
परिवर्तन आणि प्रशंसापत्र
त्यांच्यावर गाढ प्रभाव पडलेला होता, कारण अधिका-यांनी आधीपेक्षा ताजेतवाने, शांत आणि अधिक उत्साही जाणवत असल्याचे सांगितले.
हवालदार लेमचुन वांगपन यांनी व्यक्त केले, “मेरा मन ही बदल गया” (माझ्या मानसिकतेत पूर्णपणे बदल झाला आहे). कॉन्स्टेबल संजय कुमार म्हणाले, “मला टवटवीत, शांत आणि अधिक उत्साही वाटत आहे”.
एएसआय एम.बी. सुनार यांनी वक्तव्य करताना म्हटले, “या कार्यक्रमाद्वारे, मी काही नकारात्मक सवयी यशस्वीरित्या दूर केल्या आहेत आणि आपले आरोग्य आणि मनोबल राखण्यासाठी योगाचे महत्त्व समजले आहे.”
ही प्रशंसापत्रे पोलिस दलाची वृत्ती, व्यक्तिमत्व आणि आचरण यामध्ये आढळून आलेले गहन परिवर्तन प्रतिबिंबित करतात. आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या स्ट्रेस मॅनेजमेंट प्रोग्रॅम्स सारख्या उपक्रमांमुळे, अरुणाचल प्रदेश आता पोलिस दलाचा अभिमान बाळगतो जे केवळ गुन्ह्यांचा सामना करण्यासाठी सुसज्ज नाही तर आनंद आणि जोम आणि अखंड स्मितासह आपली कर्तव्ये स्वीकारत आहे.
