त्वरित विश्राम मिळविण्यासाठी सूक्ष्म योगा सर्वात साधा आणि सरळ प्रभावी व्यायाम आहे.
तुम्हाला अशा काही दिवसांचा सामना करायला लागतो का जेंव्हा तुम्ही खूपच तणावात असता? जेंव्हा तुमच्या मुठी आवळल्या जातात? तर मग मुठी अजून जास्त आवळा. खरं तर सगळे शरीरच आक्रसून घ्या. श्वास सोडा, पोट आत घ्या, कपाळाला आठ्या घाला, तोंड वाकडे करा. आणि ‘हा’ असा आवाज करत श्वास तोंडाने सोडा. कोणती क्रिया तुम्हाला जास्त चांगली वाटली? मुठ बंद असताना बरे वाटले का ती सुटल्यावर?
हे होतं सुक्ष्म योगाच्या काही तंत्रांपैकी एक तंत्र. ह्या तंत्रांची खासियत अशी आहे की ती साधी, छोटी व तरल आहेत. ज्या दिवशी तुम्ही त्रस्त नसाल त्या दिवशी तुम्ही हे व्यायामप्रकार सहज करू शकता. “हा तुम्ही स्वतःला आराम देण्याचा सर्वात जलद मार्गांपैकी एक आहे,” असे सूक्ष्म योगाचा नेहमी सराव करणाऱ्या पल्लवी जोशी म्हणतात, “तुम्ही हा योग कुठेही, कधीही – घरी, अगदी कार्यालयात अथवा बस, कार किंवा विमान योगा प्रवास करताना – करू शकता,” सूक्ष्म योगाचा नेहमी सराव करणारी आणखी एक व्यक्ती.
सूक्ष्मयोगाला खूप वेळ किंवा तयारी लागत नाही. हे लहान-लहान व्यायामप्रकार उर्जेचे स्त्रोत कमीतकमी ७ मिनिटांत खुले करतात. तुम्हाला जाणवण्या एवढा फरक पडतो.
चेहरा व मस्तकाचे सूक्ष्मयोग व्यायामप्रकार असे आहेत:
- डोक्याची मालिश
- भुवयांची मालिश
- डोळे फिरविणे.
- डोळे उघड झाक करणे.
- कान ओढणे.
- कानांना फिरविणे.
- जबड्याची मालिश
- जबड्यांचा व्यायाम
- माने साठीचा सूक्ष्म योगा
- हात झटकणे.
जर काही मनाविरुद्ध घडले तर आपले हात आपण डोक्यावर ठेवतो आणि म्हणतो, ‘अरे देवा!’ मालिश केल्याने मन शांत होते व मन जर शांत असेल तर जीवन सुरळीत चालते.
अंगठ्याचा व तर्जनीचा वापर करून भुवयांना हलकेच चिमटे घ्या. तुम्हाला माहिती आहे का की आपण आठ्या पाडतो तेंव्हा ७२ स्नायूंचा उपयोग करतो मात्र स्मितहास्य करताना याच्या निम्मेच स्नायू लागतात?
तुमचे कान पकडा व घडाळाच्या काट्याच्या दिशेने व विरुद्ध दिशेने गरम होईपर्यंत फिरवा. (सायकल चालवल्या सारखे)
तुमची तीन बोटे (तर्जनी, मध्यमा व अनामिका) जबड्यापासून हनुवटीपर्यंत फिरवून गालांना मसाज करा. असे करत असताना तोंड उघडेच असू द्यात. जबड्यांच्यामध्ये ज्या गाठी आहेत तेथे ताण-तणाव साठून राहतो.
मान गोल फिरवा. श्वास घेत डोके मागे न्या आणि श्वास सोडत हनुवटी छातीवर टेकवा. डोके घड्याळ्याच्या काट्याच्या दिशेने फिरवा. श्वास घेत डोके वर न्या (पहिले अर्धवर्तुळ) आणि श्वास सोडताना पूर्व स्थितीत या (दुसरे अर्धवर्तुळ). असे ५-६ वेळा घड्याळ्याच्या काट्याच्या दिशेने व विरुद्ध दिशेने करा.
हात झटकणे.
दोन मिनिटे हातांचे पंजे जोरात हलवा. तुमच्या मनात असा प्रश्न आला असेल की किती जोरात हलवावेत? तुम्ही कुत्र्याला किंवा मांजराला अंगावरील पाणी झटकताना पाहिले असेल तर तेवढ्यात जोरात झटकण्याचा प्रयत्न करा. ते सर्व झटकून पुढे जातात तसे. हात झटकत राहा आणि सावकाश थांबा. शांत बसा.
सूक्ष्म योगा व्हिडीओ (sukshma yoga video)
